Wat is de snelst groeiende boom van de wereld?

Anna Paulowna

Een paar jaar geleden wees iemand me erop dat de Anna Paulowna boom (Paulownia Tomentosa) de snelst groeiende boom van de wereld is. Hij stelde voor om veel grond te kopen, deze boom erop te planten, en zo het klimaat te redden. Maar is het echt zo simpel?

In het voedselbos van Wouter van Eck (Ketelbroek) staat een Anna Paulownaboom. Wouter van Eck vertelt daarover dat ze aan C4 fotosynthese doet, en daardoor juist in hete zomers staat te stralen. C4 fotosynthese is bij hoge temperaturen efficiënter, gebruikt minder water en minder stikstof om dezelfde hoeveelheid suiker te produceren. 

Met stijgende temperaturen en drogere zomers zou dat dus wel eens een geweldige investering kunnen zijn. In China plant men traditioneel bij de geboorte van een dochter een Paulownaboom. Als de dochter trouwt dan is de boom groot genoeg om er alle meubels van te maken. Het hout van de boom is licht, en per gram is het sterker dan balsahout. Geweldig dus voor lichte sterke meubels. Daarnaast zijn de prachtige bloemen in allerlei kleuren een keizerin waardig. Maar genoeg lofzang op deze mooie boom.

Altijd honger!

De snelgroeiers zijn niet alleen sterren in fotosynthese maar ook ook sterren in het opnemen van voedingsstoffen uit de bodem. Sommige bomen halen voeding uit diepe lagen, en delen dat met het ecosysteem. De Anna Paulownaboom wortelt vooral oppervlakkig, en put door de snelle groei de bodem uit. We zijn nog aan het uitzoeken of er goede mycorrhizae mee te combineren zijn om dat gedrag wat te verbeteren.

Pas in elk geval dus op dat je niet teveel hout en blad van deze bomen oogst en afvoert, anders staan je fruitstruiken misschien honger te leiden. Het hout van de boom wordt langzaam gegeven door insecten en schimmels, en blijft dus langer als koolstofopslag beschikbaar.

De Populier

Een andere snelgroeiende boom welbekend in ons landschap is de populier. Die staat ook bij Ketelbroek. Opvallend is dat de populieren daar veel groter zijn dan de Anna Paulownaboom. 

Kennelijk is de afgelopen 8 jaar toch een stuk gunstiger geweest voor C3 snelgroeiers dan voor de C4 zwaargewichten. Ik ben benieuwd of dat op warmere, of armere plekken in Nederland ook zo is.

Staat er ergens een populier op zand in de stad naast een Anna Paulownaboom? Zijn ze tegelijk geplant, of zijn er historische foto’s van? Dan willen we daar graag eens naar kijken.

Waarom de populier het zo goed doet

De reden dat de populier het hier vaak beter doet is misschien dat C4 een wat meer tropisch/landklimaat truuk is. In gematigde omstandigheden met meer bewolking gaat het relatieve voordeel snel verloren (Bron). In die gevallen wint de populier dus de race. Een ander voordeel van de populier is dat het hout beter verteerd wordt door ons inheemse ecosysteem. Zo komt de koolstof sneller in minerale vorm in de bodem terecht door het schimmelnetwerk.

Sowieso is het erg afhankelijk van de omstandigheden hoe snel een boom kan groeien. Een mooi voorbeeld daarvan in ons land zijn de beuken.

De invloed van de omstandigheden

Er zijn veel voorbeelden van beuken die onder verschillende omstandigheden gegroeid zijn. Op de Veluwe staan beuken die je geen 100 jaar zou geven, die ouder zijn dan 250 jaar. Bij John Vermeer staat een beuk van zeker twaalf meter te stralen die John zelf een jaar of 25 geleden heeft geplant. Die is waarschijnlijk jonger dan deze taaie beuk op de Hoge Veluwe. Misschien zes meter hoog en niet dikker dan mijn been. Op arm zand groeien beuken dus soms minder dan half zo hard als op rijke kleigronden. Beuken groeien niet zo heel snel, dus voor snelle koolstof kun je beter een andere kampioen kiezen, maar ze laten wel heel mooi zien hoe groot de verschillen kunnen zijn.

Diversiteit is de sleutel

Om dus de maximale en stabiele opbrengst van vaste koolstof te krijgen is het belangrijk om voldoende variatie in je pioniers aan te brengen. De Paulownia Tomentosa verdient een plekje in het ontwerp om klimaatbestendig te helpen de bodem te vormen en koolstof op te slaan. Maar de populier wilg en berk zetten we ook graag om te zorgen dat het ook bij wat minder zon lekker aangroeit.