Overbevolking & Voedsel
Stelling: Er zijn te veel mensen op de wereld om al deze mensen nog op een duurzame manier te kunnen voeden - Feit of Fabel? De Voedselboskabouters horen vaak dat een gedeelte van de duurzame beweging denkt dat er te veel mensen op deze wereld zijn en dat deze planeet niet in staat is om al deze mensen op een duurzame manier te voeden. Er is tenslotte in deze tijd nog steeds veel hongersnood veroorzaakt onder andere door armoede door de nog steeds groeiende ongelijkheid op deze wereld. Zo gaat het verhaal. Om je een beeld te geven - er lijden ongeveer 690 miljoen mensen aan constante ondervoeding in 2019 (UN report 2020, p26). Omdat wij van de Voedselboskabouters graag dingen grondig uitzoeken en niet zomaar aannemen wat anderen roepen, zijn we in literatuur gedoken om te kijken of er nu echt te veel mensen zijn om ze allemaal op een duurzame manier te kunnen voeden.
Voor we de getallen in duiken is het belangrijk om duidelijk te maken wat we bedoelen met “mensen op een duurzame manier voeden”. Je voedt mensen op een duurzame manier wanneer je ervoor zorgt dat de mensen van nu voldoende gezond voedsel hebben en dat je de aarde gezond en leefbaar houdt voor de toekomstige generaties.
En nu is het tijd om de getallen in te duiken en alles eens te gaan narekenen , want met grote getallen is het moeilijker om op je intuïtie te varen.
Kastanje of Aardappel dieet?
Zoals je in de grafiek kunt zien hebben we 51 miljoen vierkante kilometer (da’s 5 100 000 000 hectare) landbouwgrond in gebruik. Voortaan schrijven we regelmatig M voor miljoen, en G voor miljard. De nul op het toetsenbord gaat het anders niet volhouden.
Hoeveel mensen kunnen er eten van één hectare? Dat is nog best een lastige vraag, want het hangt er sterk vanaf wat je eet. Een paar voorbeelden:
1 hectare [ha] aardappelen levert (in Nederland) ongeveer 46 ton (1000kg) per jaar. Daar kun je met 120 mensen meer dan een kilo aardappelen per dag van eten. Dat is niet gezond, maar wel voldoende calorieën. Van het huidige landbouwareaal van 5.1 Gha kunnen dan een slordige 600 miljard mensen meer dan genoeg aardappelen eten. Dat geeft een beetje een idee van de schaal. Overigens is het wereldgemiddelde voor aardappels per hectare iets minder dan 20 ton, dus dan zou je 'slechts' iets meer dan 200 miljard mensen vol aardappelen kunnen proppen.
1 ha kastanjes levert op zijn best 20 ton kastanjes per jaar. Daar kun je met 54 mensen een kilo kastanjes per dag van eten. Dat is ook niet gezond, maar geeft wel een beeld hoeveel eten alleen al de kruinlaag van een bos kan produceren. Dat komt dus uit op 275 miljard kastanje eters als we het huidige landbouwareaal van 5.1 Gha zouden vol planten met kastanjebomen.
Het is onrealistisch om het volledige landbouwareaal zo efficient te gebruiken. En met alleen kastanje, of nog erger aardappel hebben we geen gezond dieet, dus gaan we wat variatie toevoegen. Meer kwaliteit en iets minder kwantiteit dus.
Een gevarieerd dieet kan geen kwaad
Volgens verschillende permacultuur en voedselbosexperts kun je van één hectare volwassen voedselbos meer dan 15 mensen een gezond dieet voeden. Er is zelfs een voorbeeld van de familie Derveas die met een voedselbos met permacultuur implementatie3.5 ton voedsel op 0.1 ha produceerde. Als dat op ons hele landbouwareaal zou lukken dan hebben we genoeg voor een verbijsterende 400 miljard mensen. Dat is meer dan 50 keer de huidige wereldbevolking.
Terug naar de realiteit
De rekenvoorbeelden zijn niet praktisch haalbaar. Een dieet van alleen kastanjes of aardappelen overleven we niet heel lang, en het zou wel heel veel gevraagd zijn als iedereen ging leven als de familie Derveas. Dus nu even een stapje terug naar het echte leven.Op de 5.1Gha landbouwgrond staat voor 77% voedsel voor dieren. Dat kan grasland zijn waar dieren op grazen, maar ook bijvoorbeeld hooiland, of maïs, of soja. Dan blijft er nog 1.1Gha over voor menselijk voedsel. Als we uitgaan van een heel voorzichtige 8 mensen per hectare dan kunnen we daar 8.8G mensen van eten.Stel dat we de 1.1 Gha zouden gebruiken om voedselbossen op te zetten en we uitgaan van 15 mensen per hectare. In dat geval zouden we 16.5G mensen kunnen voeden. Met voedselbossen kunnen we zo gemakkelijk meer dan twee keer de hele wereldbevolking voeden! En dat alléén met de landbouwgrond die nu voor alleen menselijk voedsel gebruikt wordt! Van de overige 4Gha in gebruik voor dieren kunnen we voor wie dat echt nodig vind nog vlees produceren, of nog eens 60 miljard veganisten voeden.Eten genoeg dus zou je denken.In de landbouw is bovendien de afgelopen twee generaties de opbrengst ongeveer 3x zo hoog geworden (3x zoveel kilo’s aardappelen van dezelfde hectare akker). De wereldbevolking is iets meer dan verdubbeld. De overvloed zou dus moeten zijn toegenomen met 50%.En toch is er nog steeds honger. Dat klopt voor geen meter.
Waarom is er dan nog honger?
Zoals je in de eerder berekeningen hebt gezien kan dit niet liggen aan de hoeveelheid mensen op deze aarde. We kunnen op een duurzame manier meer dan genoeg mensen voeden. We zouden zelfs met zuivel en vlees in het dieet, kijkende naar het land oppervlakte, makkelijk 25G mensen moeten kunnen voeden. Met een voedselbos productiemethode zouden we ook nog CO2 opslaan, de waterkringloop herstellen en de biodiversiteit laten toenemen. Dit zijn toevallig twee problemen die mede door de industriële voedselproductie nu veroorzaakt worden.
Ongelijkheid?
Als je in gaat inzoomen op waarom we honger hebben in deze wereld, zie je dat ongelijkheid een grote rol speelt. Dit beïnvloedt de verdeling van voedsel en middelen om voedsel te bewaren, vervoeren en kopen. De verspilling in de westerse wereld vind vooral bij de consumenten plaats te zien in Lipinski et al's grafiek. In armere gebieden bijvoorbeeld Afrika, waar veel honger is, gebeurd de verspilling vooral voordat het voedsel bij de consument aan komt. Dit komt o.a. door slechtere opslag en transport methoden. Veel boeren in Afrika hebben bijvoorbeeld niet het geld om te investeren in een gekoelde vrachtwagen.
Maar er is echt genoeg landbouwgrond, ook in Afrika
Het is echter niet zo dat ze in Afrika minder landbouwgrond hebben of in gebruik hebben, zoals ook te zien is in onderstaande grafiek. In Afrika - wordt nu meer dan 1 Gha gebruikt om voedsel te verbouwen, zoals ook in de grafiek hieronder te zien is. Om de 1.1 miljard mensen in afrika te voeden is 70Mha voedselbos nodig. Als we rekening houden met het verlies van 23%, zoals we in de vorige grafiek zagen, dan hebben we hooguit 100 Mha voedselbos nodig. In Afrika is nu 10x zoveel landbouwgrond in gebruik. Vooral voor veevoer.
Er klopt echt iets niet?
Zelfs als we rekening houden met de verspilling volgens Lipinski et. al, en rekening houden met veevoerproductie, dan nog zou er overal genoeg eten moeten zijn. Tenzij het eten wordt weggegooid zonder dat Lipinski daar achter kon komen. Haast niet te geloven toch? Zit er een fout in onze berekeningen? Is het verhaal van de familie Dervaes niet waar?