Een voedselbos aanleggen

Van bos, weide of akkerland naar voedselbos. Het is een hele stap. Iedere beginsituatie vraagt om een andere aanpak. In een bestaand bos heb je de voordelen van een bossysteem, maar ook de nadelen van eventuele planten die je misschien liever niet in je voedselbos hebt. Op een akkerland heb je de voordelen een tabula rasa, maar een akkerland heeft dan weer de nadelen dat het bodemleven erg verstoord is. 

Omdat de begin situaties zo anders zijn, vraagt de aanleg van je voedselbos ook een andere aanpak. We hebben uitgebreide artikelen geschreven over het aanleggen van een voedselbos in een reeds bestaand bossysteem en ook op een weiland. Desalniettemin, zijn er ook zeker zaken vergelijkbaar en in dit artikel willen we je graag een algemeen overview geven van wat er allemaal komt kijken bij het starten van een voedselbos!  

Jezelf, je terrein en je situatie van top tot papier begrijpen

Het begint allemaal met observeren en je eigen terrein en situatie goed begrijpen. Wie zijn je buren, waar komt de wind vandaan? Welke elementen heb je op je terrein die je graag wilt behouden? Welke zou je graag willen verwijderen? Hoe is jouw grond in de geschiedenis gebruikt? Hoeveel geld wil je uitgeven aan je voedselbos? Wat is je bestemmingsplan? Dat laatste zou je misschien verbazen, maar het is heel belangrijk om te weten wat je allemaal mag doen met jouw grond en waar je vergunningen voor nodig hebt.

Naast dat het belangrijk is om je goed verdiept te hebben in je terrein, is het ook heel belangrijk jezelf en dus jouw of jullie droom goed te begrijpen. Wat wil je precies doen met de oogst? Wat is je visie? En wat wil je zeker niet? Praat er met verschillende mensen over en houd in deze fase een zo’n open mogelijke blik. Het zal je verbazen hoeveel geweldige ideeën er zijn. Om niets over het hoofd te zien, gebruiken de Voedselboskabouters in deze fase de 4-elementen-analyse. In de blog over de 4-elementen-analyse kun je hier meer over lezen. 

Het vlekkenplan 

Nadat je voldoende van jezelf, je situatie en je terrein goed in kaart hebt, begint de grove ontwerp fase; het Vlekkenplan. In dit ontwerp ga je lekker van alles uitproberen en het op papier zetten, zodat je wordt geprikkeld en kan zien wat de ideeën met je doen wanneer ze uit je hoofd zijn. Een vlek is een onderdeel wat je wilt houden of wat je wilt toevoegen aan je voedselbos, bijvoorbeeld een bloemenweide of een waterpartij. Waar deze precies komen en hoe groot ze zijn, is het geen waarmee je lekker gaat spelen op een groot vel papier, door vlekken op verschillende plekken te zetten.

Op dat grote stuk papier, teken je natuurlijk de grenzen van je perceel, een zonneboog en een schaal. Hierdoor kun je alles ook een beetje in perspectief zien. Teken alleen nooit direct op het grote witte vel met de contouren van je perceel. Gebruik overtrekpapier, zodat je verschillende schetsen kunt maken. We hebben ook een uitgebreide blog over het Vlekkenplan geschreven. Het Vlekkenplan is een proces wat lang kan duren en wat veel baat heeft van verschillende perspectieven en ideeën. De voedselboskabouters gaan tijdens een vlekkenplansessie kritische vragen stellen en gebruiken hun ervaring  om jou te helpen goed jouw droombeeld helder te krijgen. 

Het aanvragen van de benodigde vergunningen

Nu je plan compleet is, kun je doorgaan met het aanvragen van de nodige vergunningen. Dit zou je overigens ook al eerder kunnen doen na het maken van het Vlekkenplan. Als je een grote waterpartij wilt en weet dat er een archeologische waarde rust op je grond, dan is het een idee om zo vroeg mogelijk te beginnen met je vergunningtraject. 

Het bestellen van je planten & 
het voorbereiden van je terrein

Nu is het dan zover: je kunt gaan bestellen en  je terrein gaan voorbereiden voor de plantdag die eraan gaat komen! Als je start met een akker of weide, dan begint het bestellen van de beplanting met bosplantsoen. De bodem moet eerst wat verbeterd worden. Het jaar daarop kun je als alles goed gaat, gaan voor de minder gevoelige genietbomen. 

Het kan zijn dat je voor je bestelling je lijst wat aan moet passen zodat de kweker ook begrijpt wat jij bedoelt met wat voor planten je aan wilt schaffen. Moeten ze al vruchtdragend zijn? En wil je hoog-, laag- of halfstam bomen? De informatie die je geeft aan de kweker is niet altijd hetzelfde, maar er zijn wel veel overeenkomsten met wat een kweker wil weten. 

Het is ook belangrijk om je ontwerp in de realiteit te gaan uitzetten. Waar komen de paden? En waar komt de waterpartij? Ook kun je paaltjes in de grond zetten om de plekken van de bomen te markeren die je wilt gaan planten. Vergeet niet labeltjes aan de paaltjes te hangen!

De voedselboskabouters zetten ook regelmatig ontwerpen en structuurelementen uit. Mocht je dus een groot voedselbosperceel hebben, dan kan dit een prettige verlichting van het werk zijn. 

Aanleggen van structuurelementen

Het is belangrijk om de grote structuurelementen (bv een waterpartij) en paden aan te leggen. Paden kun je inzaaien of misschien wil je graag houtsnippers op sommige paden.  Liggende aan je ontwerp, leg je de verschillende structuurelementen aan. 

Het planten

Het moment waar we al een heel artikel op gewacht hebben… Het planten! Maar voor we daar aan beginnen, is het belangrijk om genoeg mensen bij elkaar te krijgen. Dit kun je doen door vrijwilligers uit te nodigen om mee te helpen op een plantdag. Je kunt hun bijvoorbeeld een lekkere lunch of leerzame dag in de natuur aanbieden als bedankje. Het zal je verbazen hoeveel mensen genieten van het kunnen wroeten in de aarde. 

Je kunt natuurlijk ook vrienden en familie vragen. Als je zeker wilt weten dat de bomen/planten goed geplant worden, kun je professionals vragen. Ook kun je een combinatie verkiezen, waarbij je bijvoorbeeld een paar professionals vraagt om mee te helpen bij de begeleiding van de plantdag.

Met andere woorden; er is van alles mogelijk, maar onderschat het organiseren en het planten zelf niet. Als je 200 bomen/planten gaat zetten, dan kun je best even bezig zijn, helemaal als er ook wat grotere exemplaren bij zitten. 

Nu je alles goed hebt voorbereid en je plantdag georganiseerd is op de manier die jij fijn vindt, kan het planten beginnen. Geniet ervan! Daarna begint het stukje onderhoud en de wonderen van de start van een nieuw ecosysteem waar allerlei diertjes, plantjes en mensen van kunnen gaan genieten!  🙂 

Zou jij graag willen weten hoe wij jou kunnen helpen met het realiseren van jouw voedselbosdroom? Neem dan contact op en wij kijken wat wij voor jou kunnen betekenen!